پترا؛ نماد اردن، شهر باستانی بزرگ، پایتخت نبطی ها، از قدیمی ترین شهرهای جهان، معروف به شهر رز و یکی از "عجایب هفتگانه جدید جهان"، پربازدید ترین جاذبه گردشگری اردن هست. این شهر که بین دریای سرخ و دریای مرده واقع شده، تو دل صخره ها و بین گردنه ها و کوه ها یکی از مشهورترین مکان های باستانیه که حتی تو زمان درگیری ها هم آرامش و جذابیت خودشو حفظ کرده.
تاریخچه شهر پترا
قبل از فتح اسکندر، تمدن جدید پررونقی تو جنوب اردن ظهور کرده بود. طبق تاریخ در طول قرن ششم قبیله کوچ نشین معروف به نبطی ها شروع به مهاجرت تدریجی از عربستان کردن. با گذشت زمان این قبیله، راه عشایری خودشون رو رها کردن و تو مناطق جنوب اردن، صحرای نگب(نقب) فلسطین و شمال عربستان مستقر شدن. اونها پترای افسانه ای رو پایتخت خودشون قرار دادن که معروف ترین جاذبه گردشگری اردن بود. این شهر از طریق تجارت کندر و ادویه جات ثروتمند شد. با اینکه قبل از ورد نبطی ها، ادومیت ها در پترا زندگی میکردن، ولی این نبطی ها بودن که روی کوه ها و سنگ ماسه ها ساختمان های بزرگ و معابد و مقبره هارو تراشیدن. اونها یک دیوار هم برای تقویت شهر ساختن، اگرچه که کوههای ماسه سنگی اطرافش تقریبا به طور طبیعی از پترا دفاع میکردن. ساختن یه امپراطوری در صحرای خشک باعث شد که برتری نبطی ها در صرفه جویی و مهندسی آب مشخص بشه. اونها مهندسهای خیلی ماهری بودن و زمین هاشون رو با سد ها و کانال ها و مخازن آبیاری میکردن.
نبطی ها مرده های خودشون رو در مقبره های پیچیده ای که از دو طرف کوه کنده شده بود، دفن می کردن. همچنین شهر یه عالمه معبد و یه تئاتر داشت و بعد ها که به امپراطوری روم پیوست و تحت تاثیر بیزانس دارای یک خیابون ستون دار و چندین کلیسا شد و به پیشرفت خود ادامه داد تا اینکه تو سال 363 میلادی زلزله بزرگی که تو قرن 4 میلادی اومد، قسمت زیادی از این شهر رو خراب کرد. این زمین لرزه باعث تغییر زیادی در مسیرهای تجاری شد تا اینکه نهایتا باعث سقوط شهر شد و متروکه شد. دیگه تا اواسط قرن 7 پترا تا حد زیادی خالی از سکنه شد و بعد از اون برای همه به جز بادیه نشین های محلی از منطقه گم شد.
کشف دوباره شهر گمشده پترا
سال 1812، یک جهانگرد سوئیسی به اسم یوهانس بورکهارت شروع به کشف دوباره پترا کرد. او مثل عرب ها لباس پوشید و راهنمای بادیه نشینی خودش رو متقاعد کرد که او رو به شهر گمشده ببره. بعد از اون، پترا در غرب به عنوان یه شهر باستانی جذاب و زیبا شناخته شد، و همین باعث جذب توریست های زیادی شد و همچنان هم ادامه داره.
پترا یکی از عجایب هفتگانه جدید جهان
علاوه بر بقایای خیلی باشکوهی که از شهر نبطی ها بجا مانده، از نظر زمین شناسی و باستان شناسی، سکونت انسان و کاربری زمین پترا عمر 10 هزارساله داره که از نظر صنعت گردشگری خیلی جای عجیب و ارزشمندیه. تو تاریخ 6 دسامبر 1985، پترا به عنوان میراث جهانی شناخته شد و توسط مجله اسمیتسونیان به عنوان یکی از 28 مکانی که باید قبل از مرگ از آنها دیدن کرد انتخاب شد.
تو تاریخ 7 ژوئیه 2007، با رای گیری ای که از 100 میلیون نفر گرفته شد، پترا به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جدید جهان انتخاب شد و یکی از بهترین جاهای گردشگری برای خیلی از رهبرها و مشاهیر دنیا شد و خیلی از فیلم ها رو تو شهر پترا ساختن مثل فیلم بازگشت مومیایی، ایندیانا جونز، آخرین جنگ صلیبی و... که باعث شد علاقه گردشگرها برای دیدن این شهر خیلی بیشتر بشه.
پترا؛ شهر رز
پترا به عنوان شهر رز یا شهر گل رز هم شناخته میشه، اسمی که از رنگ هیجان انگیز و عجیب صخره ای گرفته شده و خیلی از سازه های شهر روی این صخره های قرمز تراشیده شده. اگر یکبار به پترا سفر کنین، برای همیشه خاطره این شهر تو ذهنتون میمونه. وقتی از سفر برمیگردین، شن و ماسه و سنگ قرمز پترا رو داخل کفشتون همچنان پیدا میکنین، ناخون هاتون یه رنگ صورتی ملایم پیدا میکنه و گرد و غبارای ریز صورتی روی لباساتون باقی مونده. وقتی چشماتونو میبندین اون لحظه عجیب و هیجان انگیز میاد تو ذهنتون که برای اولین بار یه شهر سنگی باستانی رو وسط یه بیایون دیدین، حتی اگه موفق بشین آثار شن و ماسه ها رو از کفش و لباساتون پاک کنین بازم یادآوری عظمت و غریب بودن این شهر تا مدت ها شمارو به وجد میاره.
مکان های دیدنی شهر پترا
خزانه داری پترا (The Treasury)
خزانه داری که همان نماد پتراست، مهم ترین بنای داخل پتراست. انقدر مشهوره که خیلیا فکر میکنن خزانه داری همان پتراست، نه بخشی از اون. اسم خزانه داری که الخزنه (Al Khazneh) هم بهش میگن از بادیه نشین ها گرفته شده که معتقد بودن فرعون مصری ثروتش رو اونجا مخفی کرده. اگر به مخروط بالای خزانه داری نگاه کنید، سوراخ های گلوله های گنج یاب هایی رو میبینید که معتقد بودن اونجا پر از طلا و گنجه.
پترا بیشتر از 800 مقبره داره که مشهورترینشون خزانه داریه (خزانه داری اول به عنوان مقبره ساخته شده بود). از وقتی فیلم ایندیانا جونز ساخته شد، خزانه داری چهره پترا شد و یکی از دلایل ورود میلیون ها گردشگر به شهر رز شد. گردشگرها موقع گشت و گذار با دیدن خزانه داری پترا که شاهکار شهر پتراست، انگشت به دهن میمونن که همه این نمای هلنیستی با قدمت 2000 ساله با ارتفاع 45 متر و عرض 30 متر تو کوه حک شده و به شکل باور نکردنی ای با خیلی جزییاتش تا الان حفظ شده. تا سال 1997 به گردشگرها اجازه داده میشد که وارد این خزانه داری بشن و داخلش رو ببینن، ولی بخاطر اینکه میرفتن داخل آن و با صدای بلند حرف میزدن یا داد میزدن احتمال خراب شدن سقفش وجود داشت، بعد از اون دیگه ورود گردشگرا به خزانه داری ممنوع شد. البته که داخلش چیز خاصی وجود نداره، هیچ تزیین یا نقش برجسته ای، فقط سنگ ساده.
تنگه سیق یا باب السیق (The Siq) در پترا
تنگه سیق ورودی باستانی پتراست. سیق یه دره باریک 1.2 کیلومتریه که با دیواره های صخره ای بلند قرمز رنگ و مارپیچش که ارتفاع حدودا 80 متری داره شما رو به داخل پترا هدایت میکنه. میدونم که وقتی به ورودی پترا میرسید برای دیدن داخل پترا هیجان زده اید و عجله دارید ولی واقعا می ارزه که این مسیر 1.2 کیلومتری رو بین دیوار های مثل گل رزش پیاده برید و لذت ببرید.
مطمئن بشین که به همه اطراف دقت میکنین و همه آثار باقی مونده از دوران نبطی هارو میبینین. اگه عاشق تاریخ هستین، قطعا از دیدن کانال های آب، باقی مونده لوله های سفالی و محراب هایی که تو اطرافتون هستن خیلی خوشتون میاد. میتونید کالسکه هم اجاره کنید ولی خب پیشنهاد من اینه که خودتون پیاده برید و لذت ببرید از مسیر.
صومعه (Monastery) یا آد دیر (Ad Deir) در پترا
آد دیر دومین بنای مشهور تو پتراست که خیلی شبیه خزانه داری هست. هر دو نمای هلنیستی دارن ولی صومعه یکم بزرگتره. آد دیر قرن 3 قبل از میلاد ساخته شده و مثل خزانه داری یه آرامگاه بزرگ نبطی ها حساب میشه. اسمش رو از صلیب های تراشیده ای که درونش قرار گرفتن، گرفته و احتمال این زیاده که تو دوران بیزانس به عنوان کلیسا استفاده میشده.
خیلی از توریستا نمیرن صومعه رو ببینن، چون انتهای شهر پتراست و معمولا چون همه تور یه روزه میگیرن به داخل پترا، دیگه به صومعه نمیرسن. ولی اگه وقت بیشتری داشته باشین پیشنهاد میکنم حتما صومعه رو ببینید و خودتونو برای یه پیاده روی 8 کیلومتری و 800 تا پله آماده کنید. میتونین کالسکه یا قاطر هم کرایه کنید که بازم پیشنهاد من اینه که از پیاده روی لذت ببرید و آثار ظریفی که تو اطرافتون و روی پله ها هست رو با دقت ببینین و به حیوونای بیچاره هم خیلی سخت نگیریم
یک تپه هم اونجا هست که روش نوشته "زیباترین منظره در جهان"، این تپه خیلی بلند نیست و راحت میتونین برید اونجا ولی ویوش خیلی خوبه.
آرامگاه های سلطنتی پترا (Royal Tombs)
وقتی در پترا گشت میزنید؛ مقبره های زیادی میبینید. ولی چهار مقبره رو حتما باید ببینید. مقبره های سلطنتی از دور به راحتی قابل دیدن هستن و این آرامگاه های سلطنتی پر پیچ و خم و مثل هزارتو برای قرن 1 میلادی هستن.
اولین مقبره ای که باید ببینید، مقبره اورن (Urn Tomb) هست که تو مرکز پترا هست. خیلی جای قشنگیه و دومین جای پرجمعیت از نظر توریستی در پتراست.
دومین مقبره، مقبره ابریشم هست که کنار مقبره اورنه (Silk Tomb) و اسمش هم بخاطر رنگ قشنگ ماسه سنگ هاشه، ولی در کل چیز خاصی نداره.
مقبره سوم، مقبره قُرِنتیان (Corinthian Tomb) هستش. اسمشم بخاطر این گذاشتن که وقتی برای اولین بار پیدا شد، فکر میکردن انگیزه های قرنتی تو نماش وجود داره، ولی نبود و اشتباه میکردن. این مقبره خیلی شبیه خزانه داریه، اما طبیعت خیلی باهاش مهربون نبوده و خیلی فرسوده شده.
مقبره چهارم، آرامگاه کاخ (Palace Tomb) هست. خیلی وسیعه و طراحیش کاملا رومیه و شبیه خانه طلایی نرو (Nero) هستش.
شما وارد مقبره ها میتونین بشین ولی خب خیلی انتظار چیز خاصی داخلشون نداشته باشین جز صخره و سنگ های قشنگ و رنگی.
ویرانه های رومی پترا (Roman Ruins): آمفی تئاتر و خیابان ستون دار
این ویرانه های رومی خیلی عجیب و دوس داشتنی هستن، من فکر نمیکردم تو پترا هم باشن. در واقع با توجه به چیزی که من خوندم در موردش، قرن یکم میلادی رومی ها به این منطقه اومدن و برخلاف چیزی که انتظارش میره حمله نکردن به نبطی ها. احتمالا مقدار زیادی طلا و جواهر کمک کردن بهشون و باهم زندگی مسالمت آمیز داشتن. حالا در مرکز پترا پر از این ویرانه های رومیه.
یکی از همین ویرانه های رومی، آمفی تئاتریه که خیلی خوب ازش محافظت شده تا الان در ادامه اش هم میتونین خیابون ستون دار (Colonnaded Street) رو ببینید که ستون های رومی این خیابون جاذبه اصلیشه و ارزش دیدن و وقت گذاشتن داره.
در ادامه مسیر آمفی تئاتر میتونین خیابون ستون دار (Colonnaded Street) رو ببینید که ستون های رومی این خیابون جاذبه اصلیشه و ارزش دیدن و وقت گذاشتن داره.
قصر البنت در پترا(Qasr El-bint)
انتهای خیابون ستون دار شما میتونین قصر البنت رو ببینین، که معبد اصلی نبطی ها بوده. برخلاف بقیه بناهای پترا، این معبد سنگ تراشیده نیست، بلکه با بلوک های ماسه سنگ طلایی ساخته شده.
خدای قصرالبنت بحث برانگیزه، بعضی محققا معتقدن این معبد متعلق به دوشارا، خدای اصلی نبطی هاست. بعضی دیگه هم فکر میکنن نمادهای یونانی که توی معبد وجود داره نشون میده که این معبد متعلق به زئوس یا آفرودیت هستش. در کل معبد خیلی خوبیه، ازش نگذرین و اگه به پترا سفر داشتین حتما ازش بازدید کنین.
کلیسای بیزانس (The Byzantine Church)
این کلیسا خیلی به نسبت جاهای دیگه هیجان انگیز نیست و اگه تورتون به پترا یک روزه است میتونید ازش بگذرید، ولی اگه وقت کافی دارید میتونید از این کلیسا که سمت راست خیابون ستون دار (Colonnaded Street) هستش، بازدید کنید. جاذبه های اصلیشم موزاییک های 1500 ساله شه.
مسیرهای پیاده روی در پترا
علاوه بر بناهای خیره کننده ای که پترا داره، این شهر رز طبیعت قشنگ و مسیرهای پیاده روی زیادی داره. مثل مسیر Al Kubtha که از پشت مقبره سلطنتی شروع میشه و به خزانه داری ختم میشه. یا مسیر دیگه مثل The High Place Of Sacrifice Trail که کوهنوردی زیادی داره ولی منظره خیلی آروم از آرامگاه های سلطنتی رو داره.
در کل به طور رسمی مجاز به پیاده روی بدون راهنما نیستین، اما اگه این کارو کنید هم کسی کاری بهتون نداره. تمام مسیرها روی نقشه Visitor’s Center علامتگذاری شدن.
خانه های غاری
شما در پترا یه عالمه غارهای کوچیک میبینید که در واقع اونا خونه های بادیه نشین های قدیم هستن. وقتی سال 1985 پترا به میراث جهانی یونسکو تبدیل شد، دولت شروع کرد به جابه جایی بادیه نشین ها و خونه هاشون خالی موند. میتونین خیلی عکسای خوبی بگیرید تو این خونه غارها. بعضی از بادیه نشین ها اونجارو ترک نکردن، خواستین وارد این خونه غاری ها بشین مطمئن بشین قبلش که کسی اونجا زندگی نمیکنه!
مسیرهای دسترسی به شهر پترا
مبدا امان: اگه سفرتون رو میخواید از امان، پایتخت اردن شروع کنید، چون فاصله اش تا پترا 240 کیلومتر هست و نسبت به فاصله عقبه تا پترا یکم بیشتره، امکان داره یکم هزینتون بیشتر بشه. برای رفتن از امان به پترا این گزینه هارو دارید:
*اتوبوس: تا اونجا که من میدونم جت باس تنها شرکت اتوبوس رانی اردن هستش. اتوبوس هاش راحته و قیمتشم معقوله. تنها بدی ای که داره اینه که از امان به پترا فقط حرکت ساعت 6:30 صبح داره، اگه با این مشکلی ندارین خیلی خوبه بقیه چیزاش، قیمتش حدودا 15 دلاره تا جایی که من میدونم و طول مسیر حدودا 4 ساعته و در جاهای مختلف وادی موسی چندتا توقف داره.
*ماشین کرایه ای: شما میتونین تو فرودگاه یه ماشین کرایه کنید و خودتون تا پترا رانندگی کنید. اگه این راهو انتخاب میکنید پیشنهاد میکنم از مسیر جذاب Kings Highway به پترا برید و از مسیر لذت ببرید. اگر هم نمیخواید خودتون رانندگی کنید میتونید تاکسی بگیرید و با تاکسی به پترا برید. قیمتش از اتوبوس قطعا بیشتر میشه.
*مینی بوس عمومی: این مقرون به صرفه ترین راه برای رفتن به پتراست که حدودا 7 دلاره. بین مسیر توقف زیادی داره و به راحتی جت باس نیس. برنامه زمانی خیلی منظمی برای حرکتش نداره و هرموقع پر بشه حرکت میکنه و زودترین حرکتش ساعت 9 صبحه.
*تور: اگرم میخواید یه گشت و گذار بدون استرس و بدون دغدغه رفت و امد و بقیه چیزها داشته باشید با تور برید پترا. از هتلتون احتمالا میتونید این تورها رو رزرو کنید و اطلاعاتشو بگیرید.
مبدا عقبه: اگه مبداتون عقبه هست برای رفتن به پترا مسیر کوتاه تری نسبت به امان دارید (حدود 125 کیلومتر) و مثل امان میتونین با جت باس و تاکسی و مینی بوس و تور به پترا برید که یکم هزینه و زمانش کمتر میشه.
مبدا وادی روم: احتمال داره شما بخواید سفرتون رو از وادی روم و کمپ های صحرایی شروع کنید و بعد از وادی روم به پترا بخواید برید. وادی روم به پترا اتوبوس داره که هزینه اش حدودا 14 دلاره که بین ساعت 9 تا 9:30 صبح حرکت میکنه و حدودا تا پترا 2 ساعت راهه. از وادی روم به پترا معمولا هرروز مسافر هست و بنابراین اتوبوسم هست، ولی برای برگشت از پترا به وادی روم یوقتا مسافر نیس اونوقت اتوبوسم نمیره این مسیر رو و باید تاکسی بگیرید.
اگرم بخواید میتونید با تاکسی یا ماشین کرایه ای از وادی روم به پترا برید که هزینش حدودا 60 دلاره.
بهترین مکان های اقامت در پترا
برای اقامت هم بهتره در هتل های وادی موسی اقامت داشته باشین یا تو کمپ های صحرایی که تجربه خیلی جالبیه، ساکن بشین و اولویتتون نزدیکی به پترا باشه. تمرکز وادی موسی فقط رو پترا و گردشگراشه بخاطر همین هزینه های همه چیز مثل غذا و ... گرون تره. اگه جای دور تر هم اقامت داشته باشین حداقل یه روزتون رو کامل باید بذارید در اختیار پترا و پیاده روی تو تنگه سیق و دیدن بقیه جاهای دیدنیش.
یکی از بهترین و نزدیک ترین هتل هایی که میتونین رزرو کنین هتل مهمانسرای پترا (Petra Guest House Hotel) هستش که نزدیکترین لوکیشن رو به پترا داره و اولین نفر میتونین اونجا باشین. هتل، بار غاری شکل داره که تو یه خونه نبطی ها برای قرن 1 واقع شده. هتل حبابی لوکسوتل پترا (Petra Bubble luxotel) هم یه گزینه هیجان انگیزه که شب رو میتونین تو اتاق های حبابی زیر نور ستاره ها تو صحرا بخوابین.
بهترین زمان سفر به پترا (اردن)
بهترین زمان برای رفتن به پترا بین ماه های مارچ تا ژوئن یعنی فصل بهار و بین ماه های اکتبر و نوامبر یعنی فصل پاییزه چون تو این فصل ها هوا خیلی گرم نیس. تو زمستون شبها خیلی سرده و تو تابستون روزهاش انقد هوا گرم و داغه که برای پیاده روی خیلی اذیت میشین.
نوع پوشش و حجاب در پترا (اردن)
در مورد حجاب هم اردن یه کشور مسلمونه و توریست ها ترجیحا به حجاب احترام بذارن بهتره. روسری اجباری نیست ولی خب روزاش چون معمولا خیلی گرم هستش، اکثرا یه شال به سرشون میبندن که جلوی تابش مستقیم آفتاب گرفته بشه. برای خانوم ها معمولا لباس خیلی تنگ یا مردونه جالب نیست و ترجیحا دامن یا پیراهن هایی بپوشن که جذب تن نباشه.
پرواز و ویزای اردن
در حال حاضر بخاطر روابط سیاسی ایران و اردن پرواز مستقیم از ایران به اردن وجود نداره و ویزای توریستی اردن به ایرانی ها داده نمیشه